Thiền là một kỹ năng và học thiền cũng giống như học một kỹ năng nào đó. Bạn hãy nghĩ về nó tương tự như việc luyện tập cơ bắp mà bản thân chưa bao giờ tập luyện trước đây và chỉ cần thực hành nhất quán để có được sự thoải mái. Đó mới là thực hành thiền định.
Bạn muốn tìm hiểu về thiền, muốn bắt đầu tập thiền nhưng không biết đi từ đâu? Liệu bạn đang theo một tôn giáo nào đó và chẳng biết có thể thiền được hay không? Hay tập thiền có cần người hướng dẫn không? Nếu bạn đang trăn trở những vấn đề đó, hãy cùng Cô Hai Podcast tìm hiểu những băn khoăn của bạn trong bài viết này nhé!
THIỀN LÀ GÌ VÀ ĐỊNH NGHĨA VỀ THIỀN
Bạn nghĩ thiền là gì? Có phải chăng, khi tập thiền bạn nghĩ mình sẽ có năng lực tâm linh hay trở thành một người tài giỏi nào đó?
Nhưng sự thật, thiền không giúp bạn trở thành một con người khác, một con người mới hay thậm chí là người xuất chúng hơn. Thiền đơn giản giúp bạn rèn luyện về nhận thức và có những quan điểm lành mạnh cho chính mình. Ở đây, bạn không cố gắng gạt đi suy nghĩ hoặc cảm xúc của bản thân mà chỉ học cách quan sát chúng một cách không phán xét. Mục đích cuối cùng chính là bạn bắt đầu hiểu rõ hơn về bản thân mình thông qua suy nghĩ và cảm xúc.
Như vậy, thiền là một kỹ năng và học thiền cũng giống như học một kỹ năng nào đó. Bạn hãy nghĩ về nó tương tự như việc luyện tập cơ bắp mà bản thân chưa bao giờ tập luyện trước đây và chỉ cần thực hành nhất quán để có được sự thoải mái. Đó mới là thực hành thiền định.
Đặc biệt, không có điều gì được gọi là thiền định một cách hoàn hảo. Đôi khi sự tập trung của bạn sẽ đi lang thang hoặc sẽ quên theo dõi hơi thở của mình. Nhưng như thế đã là quá tốt. Điều quan trọng nhất là sự nhất quán trong lúc thực hành thiền định và điều này quan trọng hơn đích đến mà bạn phải đạt được khi thiền.
Tuy vậy, nếu xét một cách tổng quát, thiền không có định nghĩa chung nào được mọi người chấp nhận rộng rãi. Nhiều tài liệu và nghiên cứu đã chứng minh thiền rất khó định nghĩa vì nó bao gồm nhiều loại thực hành khác nhau. Thông thường, từ “thiền định” và cụm từ “thực hành thiền định” được sử dụng một cách không chính xác để chỉ các thực hành ở nhiều nền văn hóa. Những điều này có thể bao gồm hầu hết mọi thứ được cho là có tác dụng rèn luyện sự chú ý của tâm trí hoặc dạy sự bình tĩnh hoặc lòng trắc ẩn.
KHÁI QUÁT LỊCH SỬ CỦA THIỀN
Giai đoạn cổ đại
Các tài liệu ghi chép sớm nhất đề cập thiền định liên quan đến Vedantism, một trường phái triết học của Ấn Độ giáo vào khoảng năm 1500 trước Công nguyên. Tuy nhiên, các nhà sử học cho rằng thiền định đã được thực hành trước thời điểm này, sớm nhất là vào năm 3000 trước Công nguyên.
Đến giữa những năm 600-500 trước Công nguyên, sự phát triển của các hình thức thiền định khác đã được ghi nhận ở Đạo giáo Trung Quốc và Phật giáo Ấn Độ. Tuy nhiên, nguồn gốc chính xác của những thực hành này, đặc biệt là thiền định Phật giáo, vẫn tiếp tục được tranh luận giữa các nhà sử học. Nhưng nhìn chung, các thực hành này đều giống nhau ở phần cốt lõi là cứu rỗi đạo đức, tập trung chiêm nghiệm, kiến thức và giải thoát.
Giai đoạn sơ khai
Thiền ở buổi đầu được biết đến thông qua Dosho, một nhà sư Nhật Bản. Ông khám phá ra thiền trong một chuyến viếng thăm Trung Quốc vào năm 653 và khi trở về nước, ông đã mở ra thiền đường đầu tiên tại Nhật Bản. Và kể từ thế kỷ thứ 8 sau Công nguyên trở đi, việc thực hành thiền phát triển đáng kể ở Nhật Bản.
Giai đoạn trung cổ và hiện đại
Trong suốt thời Trung cổ, việc thực hành thiền định đã phát triển thành nhiều truyền thống tôn giáo như một hình thức cầu nguyện, chẳng hạn như thiền định của người Do Thái.
Vào thế kỷ 18, các giáo lý cổ xưa về thiền bắt đầu trở nên phổ biến hơn trong nền văn hóa phương Tây. Năm 1927, cuốn “Tử thư Tây Tạng” đã thu hút sự chú ý lớn của người phương Tây về thiền. Tiếp theo đó là phong trào Vipassana hay thiền minh sát khởi đầu ở Miến Điện vào những năm 1950. Đến năm 1958, cuốn “The Dharma Bums” đã thu hút mọi người trên thế giới chú ý hơn đến thiền định. Năm 1979, chương trình “Giảm căng thẳng dựa trên chánh niệm” (MBSR) được thành lập tại Hoa Kỳ. Chương trình này đã sử dụng các kỹ thuật thiền định điều trị cho bệnh nhân mắc các bệnh mãn tính trong các kế hoạch.
NGƯỜI THEO TÔN GIÁO CÓ THỂ TẬP THIỀN KHÔNG?
Nếu bạn đang lo lắng về việc mình theo một tôn giáo nào đó, có thể tập thiền được hay không thì bạn yên tâm. Về bản chất, thiền vốn dĩ không hề chứa đựng trong đó một niềm tin hay giáo lý nào.
Ngoài ra, thiền được giới y khoa sử dụng để chữa trị bệnh tật và tách thiền ra khỏi màu sắc tôn giáo để mọi người đều có thể thực hành. Do đó, dù bất kể bạn theo tôn giáo nào hay không vẫn tập được thiền.
Có thể nói, thiền là một liệu pháp đơn giản, mang lại cho ta nhiều lợi ích sức khỏe và tinh thần. Mặc dù khai sinh ra từ Phật Giáo nhưng thiền không mang màu sắc mê tín và không hề có sự ép buộc, tôn sùng đức Phật hay bất kì vị thần nào. Đến với thiền, điều bạn cần là tập trung vào chính bản thân mình mà thôi.
LIỆU CÓ THỂ TẬP THIỀN MỘT MÌNH VÀ KHÔNG CẦN HƯỚNG DẪN ĐƯỢC KHÔNG?
Bạn hoàn toàn có thể không cần người hướng dẫn để tập thiền, chỉ cần ngồi yên tĩnh và tập trung vào chính mình. Nhưng nếu bạn cảm thấy quá khó khăn để bắt đầu, bạn hãy tìm cho mình một người thầy phù hợp.
Tuy nhiên, theo J. Krishnamurti – một tác giả và nhà diễn thuyết nổi tiếng về các vấn đề triết học và tinh thần như thiền định, mối quan hệ giữa con người và phương thức để tạo nên sự thay đổi xã hội tích cực trên phạm vi toàn cầu cho rằng: “Thiền là một trong những nghệ thuật vĩ đại nhất trong cuộc sống – có lẽ là nghệ thuật vĩ đại nhất và người ta không thể học nó từ bất kỳ ai, đó là vẻ đẹp của nó. Nó không có kỹ thuật và do đó không có khả năng kiểm soát.
Ông cũng nói thêm, thiền định có nghĩa là làm tâm trí trống rỗng và thoát khỏi hoạt động của bản ngã và điều này không thể thực hiện được bằng bất kỳ thực hành nào, bất kỳ phương pháp nào hay bằng cách nói: “Hãy cho tôi biết phải làm gì.”
Tuy nhiên, nếu cảm thấy khó khăn trong việc thấu hiểu bản chất thiền và muốn bắt đầu thực hành nó, bạn có thể tham khảo bài viết này để bắt đầu tập thiền dễ dàng hơn: https://www.wikihow.com/Meditate-Without-a-Master
Hy vọng với những thông tin trên, Cô Hai Podcast mong rằng sẽ giúp cho bạn có những khái niệm cơ bản về thiền và bắt đầu hành trình thiền của riêng mình. Chúc bạn luôn bình an trong tâm trí.
Nếu bạn khó ngủ cần một tìm một nơi vỗ về tâm hồn giúp bạn thư giãn và dễ đi vào giấc ngủ hơn, mời bạn lắng nghe podcast ngủ Cô Hai Podcast – trạm dừng cho những ngày khó ngủ nhé!
Tài liệu tham khảo:
https://www.headspace.com/meditation-101/what-is-meditation
https://my.clevelandclinic.org/health/articles/17906-meditation
—