Chào bạn! Mình đã quay trở lại sau hơn một tuần bận rộn. Bạn biết đó, những ngày cuối năm là thời gian dành cho gia đình nhiều hơn. Trong suốt một tuần qua, mình đắn đo lắm khi muốn làm một series khoảng 8 bài nói về bánh xe cảm xúc.
8 bài này là quan sát và trải nghiệm của mình: viết ra để biết cảm xúc đã và đang tồn tại thế nào. Và vì sao giấc ngủ của chúng ta cứ chập chờn vì mớ cảm xúc kia. Lẽ ra mình sẽ đầu tư thêm thời gian để nghiên cứu một bài viết dài thật chỉn chu. Tuy nhiên, mình nghĩ việc viết chúng ra trước là cần thiết thay vì chờ đợi sự hoàn hảo. Vì thế nên chuỗi bài này sẽ không bám sát vào khía cạnh tâm lý học mà bám sát vào thói quen và hành vi của chúng ta (nói đúng hơn là của mình và những gì mình quan sát được).
Mình để ý thấy trước khi ngủ, trong lòng chúng ta thường dâng lên nhiều loại cảm xúc khác nhau. Gọi là cảm xúc thôi chứ chưa chắc chúng ta đã hiểu về nó. Đó là một loại cảm giác rối ren trào lên trong lòng, làm cho tâm trí không thể nào nghỉ ngơi. Đôi khi, chúng ta không thể gọi tên chính xác cho cảm xúc ấy là gì. Thế nên chúng ta khó ngủ. Theo bạn thì vì sao chúng ta lại khó ngủ?
Do chúng ta không thể gọi được tên cảm xúc? Hay do chúng ta lo lắng vì vấn đề chưa được giải quyết chứ không phải cảm xúc kia?
Tiến sĩ Laurie Santos ở đại học Yale đã có một buổi trao đổi với khách mời trên tập podcast Happiness Lab của cô. Quan điểm được nêu ra thế này:
- Tùy theo ngôn ngữ, cách thổ lộ tính từ cho cảm xúc rất đa dạng và phong phú. Nhưng hầu hết chúng ta không biết thổ lộ & nói ra cảm xúc ấy như thế nào.
Bạn nghĩ sao về câu nói trên?
Khi mới học tiếng Anh, những tính từ về cảm xúc căn bản được học là:
Love, like, sad, hate, angry, dissapointed, enjoy.
Khi học tiếng Anh level cao hơn, có thể những chữ sâu sắc hơn được học sẽ là:
Bitter, jealous, insecure, anxious, melancholy, v.v….
Trong tiếng Việt, bạn có thể liệt kê ngay 10 tính từ thể hiện cảm xúc không?
Mình trước nhé: giận, yêu, ghét, mông lung, an toàn, đau khổ, tổn thương, lo âu, buồn bã, thất vọng.
10 từ của bạn là gì?
Bản thân mình nghĩ ngôn ngữ vốn dĩ có sức mạnh của riêng nó. Ngôn ngữ trở thành vũ khí sắc bén và là cứu cánh để con người bước thêm một bậc để đưa xã hội tiến về phía trước. Tất cả những gì không chạm vào được, ngôn ngữ sẽ làm tốt công việc của chính nó. Nó sẽ chạm vào những thứ vô hình và giúp tạo nên những vật thể hữu hình. Nói một cách đơn giản hơn, sử dụng ngôn ngữ để mô tả cảm xúc chính là cách tạo ra những tác phẩm có giá trị cho chính bản thân nói riêng và cộng đồng nói chung.
Ví dụ: tâm trạng của bạn thật tệ vì mọi thứ không theo những gì định sẵn. Thế là bạn ngồi vẽ gì đó với tâm trạng thất vọng, chán chường. Nhưng chính nhờ ngôn ngữ, bạn hiểu được “thất vọng, chán chường” và tạo ra một tác phẩm là bức vẽ vô cùng ma mị.
Vậy việc gọi tên cho cảm xúc có liên quan gì đến giấc ngủ?
Khi cảm xúc của chính mình đã có tên, chúng ta tìm cách giải phóng chúng dưới nhiều hình thức khác nhau. Nó có thể là vẽ vời, sáng tác nhạc, viết lách hoặc đơn giản chỉ là xoay góc nhìn của mình vào vị trí người khác. Đặt tên cảm xúc giúp đưa đến hành động – và chính hành động ấy giúp giải phóng những gì đang bị nhốt lại ở bên trong. Khi ấy, cảm giác “có gì đó” trong lòng sẽ đi mất – tâm trí bạn sẽ dịu êm như đêm trăng yên bình. Vì thế, chúng ta có thể sẽ ngủ ngon hơn.
Ở các bài viết tiếp theo, mình sẽ viết sâu hơn về bánh xe cảm xúc qua lăng kính của mình! Hẹn bạn ở tập sau!
Cô Hai.
